| ప్రహ్లాద చరిత్ర | ||
| సీ. |
తనయందు నఖిలభూతములందు నొకభంగి సమహితత్వంబున జరుగువాఁడు పెద్దలఁ బొడగన్న భృత్యునికైవడి చేరి నమస్కృతుల్‌ సేయువాఁడు కన్నుదోయికి నన్యకాంత లడ్డం బైన మాతృభావన సేసి మరలువాఁడు తల్లిదండ్రులభంగి ధర్మవత్సలతను దీనులఁ గావఁ జింతించువాఁడు |
|
| తే. |
సములయెడ సోదరస్థితి జరుపువాఁడు దైవతములంచు గురువులఁ దలఁచువాఁడు లీలలందును బొంకులు లేనివాఁడు లలిత మర్యాదుఁ డైన ప్రహ్లాదుఁ డధిప! |
115 |
| వ. | మఱియును. | 116 |
| సీ. |
ఆకార జన్మ విద్యార్థ వరిష్ఠుఁ డై గర్వ సంస్తంభ సంగతుఁడు గాఁడు వివిధ మహానేక విషయసంపన్నుఁ డై పంచేంద్రియములచేఁ బట్టువడఁడు భవ్య వయో బల ప్రాభవోపేతుఁ డై కామ రోషాదులఁ గ్రందుకొనఁడు కామినీప్రముఖ భోగము లెన్ని గలిగిన వ్యసనసంసక్తి నా వంకఁ బోఁడు |
|
| ఆ. |
విశ్వమందుఁ గన్న విన్న యర్థములందు వస్తుదృష్టిఁ జేసి వాంఛ యిడఁడు ధరణినాథ! దైత్యతనయుండు హరిపర తంత్రుఁ డై హతాన్యతంత్రుఁ డగుచు. |
117 |
| ఆ. |
సద్గుణంబు లెల్ల సంఘంబు లై వచ్చి యసురరాజ తనయునందు నిలిచి పాసి చనవు విష్ణుఁ బాయనివిధమున నెమ్మి దగిలియుండు నిర్మలాత్మ! |
118 |
| మ. |
పగవా రైన సురేంద్రులు\న్‌ సభలలోఁ బ్రహ్లాదసంకాశుల\న్‌ సుగుణోపేతుల నెందు మే మెఱుఁగ మంచు\న్‌ వృత్తబంధంబుల\న్‌ బొగడం జొత్తురు స త్కవీంద్రులక్రియ\న్‌ భూనాథ! మీబోఁటి స ద్భగవద్భక్తులు దైత్యరాజ తనయు\న్‌ బాటించి కీర్తింపరే! |
119 |
| క. |
గుణనిధి యగు ప్రహ్లాదుని, గుణము లనేకములు గలవు గురుకాలమున\న్‌ గణుతింప నశక్యంబులు, ఫణిపతికి బృహస్పతికిని భాషాపతికి\న్‌. |
120 |
| వ. |
ఇట్లు సద్గుణగరిష్ఠుం డైన ప్రహ్లాదుండు భగవంతుం డైన వాసుదేవునియందు సహజ సంవర్ధమాన నిరంతర ధ్యాన రతుం డై. |
121 |
| సీ. |
శ్రీవల్లభుఁడు దన్నుఁ జేరిన య ట్లైన చెలికాండ్ర నెవ్వరిఁ జేర మఱచు నసురారి దనమ్రోల నాడిన య ట్లైన నసురబాలురతోడ నాడ మఱచు భక్తవత్సలుఁడు సంభాషించి న ట్లైన పరభాషలకు మాఱుపలుక మఱచు సురవంద్యుఁ దనలోనఁ జూచిన య ట్లైనఁ జొక్కి సమస్తంబు జూడ మఱచు |
|
| తే. |
హరి పదాంభోజయుగ చింతనామృతమున నంతరంగంబు నిండిన ట్లైన నతఁడు నిత్య పరిపూర్ణుఁ డగుచు నన్నియును మఱచి జడత లేక యు నుండును జడునిభంగి. |
122 |
| శా. |
పానీయంబులు ద్రావుచున్‌ గుడుచుచున్‌ భాషింపుచున్‌ హాస లీ లా నిద్రాదులు సేయుచు\న్‌ దిరుగుచున్‌ లక్షింపుచున్‌ సంతత శ్రీనారాయణ పాదపద్మయుగళీ చింతామృతాస్వాద సం ధానుం డై మఱచెన్‌ సురారిసుతుఁ దేత ద్విశ్వమున్‌ భూవరా! |
123 |
| సీ. |
వైకుంఠ చింతావివర్జిత చేష్టుఁడై యొక్కఁడు నేడుచు నొక్కచోట నశ్రాంత హరిభావ నారూఢచిత్తుఁడై యుద్ధతుఁడై పాడు నొక్కచోట విష్ణుఁ డింతియ కాని వేఱొండు లేదని యొత్తిలి నగుచుండు నొక్కచోట నళినాక్షుఁ డను నిధానముఁ గంటి నేఁడని యుబ్బి గంతులు వైచు నొక్కచొటఁ |
|
| ఆ. |
బలుకు నొక్కచోటఁ బరమేశుఁ గేశవుఁ బ్రణయ హర్ష జనిత బాష్పసలిల మిళిత పులకుఁ డై నిమీలిత నేత్రుఁ డై యొక్కచోట నిలిచి యూరకుండు. |
124 |
| వ. |
ఇట్లు పూర్వజన్మ పరమభాగవత సంసర్గ సమాగతం బైన ముకుంద చరణారవింద సేవాతిరేకంబున నఖర్వ నిర్వాణభావంబు విస్తరింపుచు, నప్పటప్పటికి దుర్జన సంసర్గ నిమిత్తంబునం దన చిత్తం బన్యాయత్తంబు గానీక నిజాయత్తంబు సేయుచు, నప్రమత్తుండును, సంసార నివృత్తుండును, బుధజన విధేయుండును, మహాభాగధేయుండును, సుగుణ మణిగణ గరిష్ఠుండును, బరమ భాగవతశ్రేష్ఠుం డును, గర్మబంధలతా లవిత్రుండును, బవిత్రుండును నైన పుత్రునియందు విరోధించి, సురవిరోధి యనుకంప లేక చంపం బంపె. అని పలికిన నారదునకు ధర్మజుం డి ట్లనియె. |
125 |
| శా. |
పుత్రుల్‌ నేర్చిన నేరకున్న జనకుల్‌ పోషింతు రెల్లప్పుడున్‌ మిత్రత్వంబున బుద్ధి సెప్పి దురితోన్మేషంబు వారింతు రే శత్రుత్వంబుఁ దలంప రెట్టియెడ నా సౌజన్య రత్నాకరున్‌ బుత్రున్‌ లోకపవిత్రుఁ డండ్రి నెగులుం బొందింప నె ట్లోర్చెనో! |
126 |
| ఉ. |
బాలుఁ బ్రభావిశాలు హరి పాదపయోరుహ చింతనక్రియా లోలుఁ గృపాళు సాధు గురు లోక పదానత ఫాలు నిర్మల శ్రీలు సమస్త సభ్య నుతశీలు విఖండిత మోహవల్లికా జాలు నదేల తండ్రి వడిఁ జంపగఁ బంపె? మునీంద్ర! సెప్పవే. |
127 |
| వ. | అనిన నారదుం డి ట్లనియె. | 128 |
| శా. |
లభ్యం బైన సురాధిరాజపదము\న్‌ లక్షింపఁ డశ్రాంతము\న్‌ సభ్యత్వంబున నున్న వాఁ డబలుఁ డై జాడ్యంబుతో వీఁడు వి ద్యాభ్యాసంబునఁ గాని తీవ్రమతి గాఁడంచు\న్‌ విచారించి దై త్యేభ్యుం డొక్కదినంబునం బ్రియసుతు\న్‌ వీక్షించి సోత్కంఠుఁ డై. |
129 |
| క. |
చదువనివాఁ డజ్ఞుం డగుఁ జదివిన సదసద్వివేక చతురత గలుగుం జదువఁగ వలయును జనులకుఁ జదివించెద నార్యులొద్దఁ జదువుము తండ్రీ. |
130 |
| వ. |
అని పలికి, యసురలోక పురోహితుండును భగవంతుండును నగు శుక్రాచార్యు కొడుకులఁ బ్రచండవితర్కు లైన చండామార్కుల రావించి, సత్కరించి యి ట్లనియె. |
131 |
| శా. |
అంధ ప్రక్రియ నుండు రాఁడు పలుకం డస్మత్ప్రతాపక్రియా గంధం బించుక లేదు మీరు గురువుల్‌ కారుణ్యచిత్తుల్‌ మనో బంధుల్‌ మాన్యులు మాకుఁ బెద్దలు మముం బాటించి యీ బాలకున్‌ గ్రంథంబుల్‌ చదివించి నీతికుశలుం గాఁ జేసి రక్షింపరే! |
132 |
| వ. |
అని పలికి, వారలకుం బ్రహ్లాదు నప్పగించి, తోడ్కొనిపొం డనిన, వారును దనుజరాజ కుమారునిం గొనిపోయి, యతనికి సమానవయస్కులగు సహశ్రోతల నసురకుమారులం గొందఱం గూర్చి. |
133 |
| ఉ. |
అంచిత భక్తితోడ దనుజాధిపు గేహసమీపముం బ్రవే శించి సురారిరాజసుతుఁ జేకొని శుక్రకుమారకుల్‌ పఠిం పించిరి పాఠయోగ్యములు పెక్కులు శాస్త్రము లా కుమారుఁ డా లించి పఠించె నన్నియుఁ జలింపని వైష్ణవభక్తిపూర్ణుఁ డై. |
134 |
| క. |
ఏ పగిది వారు సెప్పిన నా పగిదిం జదువు గాని యట్టి ట్టని యా క్షేపింపఁడు తా నన్నియు రూపించిన మిథ్య లని నిరూఢ మనీష\న్‌. |
135 |
| శా. |
అంతం గొన్ని దినంబు లేఁగిన సురేంద్రారాతి శంకాన్విత స్వాంతుం డై నిజనందనుం గురువు లే జాడం బఠింపించిరో? భ్రాంతుం డేమి పఠించెనో? పిలిచి సంభాషించి విద్యాపరి శ్రాంతిం జూచెదఁ గాక నేఁ డని మహా సౌధాంత రాసీనుఁ డై. |
136 |
| ఉ. |
మోదముతోడ దైత్యకులముఖ్యుఁడు రమ్మని చీరఁ బంచె బ్ర హ్లాదకుమారకు\న్‌ భవ మహార్ణవ తారకుఁ గామ రోష లో భాది విరోధివర్గ పరిహారకుఁ గేశవ చింతనామృ తా స్వాద కఠోరకు\న్‌ గలుషజాల మహోగ్రవనీ కుఠారకు\న్‌. |
137 |
| వ. | ఇట్లు చారులచేత నాహూయమానుం డై ప్రహ్లాదుండు సనుదెంచిన. | 138 |
| శా. |
ఉత్సాహ ప్రభు మంత్రశక్తి యుత మై యుద్యోగ మారూఢ సం వి త్సంపన్నుఁడ వైతివే? చదివితే వేదంబులు\న్‌ శాస్త్రముల్‌? వత్సా! ర మ్మని చేరఁ జీరి కొడుకు\న్‌ వాత్సల్య సంపూర్ణుఁ డై యుత్సంగాగ్రముఁ జేర్చి దానవవిభుం డుత్కంఠ దీపింపఁగ\న్‌. |
139 |
| క. |
అనుదిన సంతోషణములు జనిత శ్రమ తాప దుఃఖ సంశోషణముల్‌ తనయుల సంభాషణములు జనకులకుం గర్ణయుగళ సద్భూషణముల్‌. |
140 |
| వ. |
అని మఱియుఁ బుత్రా! నీకు నెయ్యది భద్రం బై యున్నది? చెప్పు మనినఁ గన్న తండ్రికిఁ బ్రియనందనుం డిట్లనియె. |
141 |
| చ. |
ఎల్ల శరీరధారులకు నిల్లను చీఁకటి నూతి లోపలం ద్రెళ్ళక వీరు నే నను మతిభ్రమణంబున భిన్నులై ప్రవ ర్తిల్లక సర్వము న్నతని దివ్యకళామయ మంచు విష్ణునం దుల్లముఁ జేర్చి తా రడవి నుండుత మేలు నిశాచరాగ్రణీ! |
142 |
| వ. |
అని కుమారుం డాడిన ప్రతిపక్షానురూపంబు లైన సల్లాపంబులు విని, దానవేంద్రుండు నగుచు ని ట్లనియె. |
143 |
| క. |
ఎ ట్టాడిన న ట్టాడుదు రిట్టి ట్టని పలుక నెఱుఁగ రితరుల శిశువుల్‌ దట్టించి యెవ్వ రేనియుఁ బట్టించిరొ? బాలకునకుఁ బరపక్షంబుల్‌ |
144 |
| శా. |
నాకుం జూడఁగఁ జోద్య మయ్యెడుఁగదా! నా తండ్రి యీబుద్ధి దా నీకు\న్‌ లోపలఁ దోఁచెనో? పరులు దుర్నీతుల్‌ పఠింపించిరో? యేకాంతంబున భార్గవుల్‌ పలికిరో? యీ దానవశ్రేణికి\న్‌ వైకుంఠుండు కృతాపరాధుఁ డతని\న్‌ వర్ణింప నీ కేటికి\న్‌? |
145 |
| మ. |
సురలం దోలుటయో! సురాధిపతుల\న్‌ స్రుక్కించుటో! సిద్ధులం బరివేధించుటయో! ముని ప్రవరులన్‌ బాధించుటో! యక్ష కి న్నర గంధర్వ విహంగ నాగపతుల న్నాశంబు నొందించుటో! హరి యంచు\న్‌ గిరి యంచు నేల చెడ? మోహాంధుండ వై పుత్రకా! |
146 |
| వ. |
అనినఁ దండ్రిమాటలకుఁ బురోహితు నిరీక్షించి, ప్రహ్లాదుం డి ట్లనియె. మోహ నిర్మూలనంబు సేసి, యెవ్వనియందుఁ దత్పరు లైన యెఱుక గల పురుషులకుఁ బరులు దా రనియెడు మాయాకృతం బైన యస ద్గ్రాహ్యంబు గానంబడ దట్టి పరమేశ్వరునకు నమస్కరించెద. |
147 |
| శా. |
అజ్ఞుల్‌ గొందఱు మేము దా మనుచు మాయం జెంది సర్వాత్మకుం బ్రజ్ఞాలభ్యు వరాన్వయ క్రమముల\న్‌ భాషింపఁగా నేర రా జిజ్ఞాసా పథమందు మూఢులు గదా! చింతింప బ్రహ్మాది వే దజ్ఞుల్‌ త త్పరమాత్ము విష్ణు నితరుల్‌ దర్శింపఁగా నేర్తురే? |
148 |
| తే. |
ఇను మయస్కాంతసన్నిధి నెట్లు భ్రాంత మగు హృషీకేశుసన్నిధి నా విధమునఁ గరఁగుచున్నది దైవయోగమునఁ జేసి బ్రాహ్మణోత్తమ! చిత్తంబు భ్రాంత మగుచు. |
149 |
| సీ. |
మందార మకరంద మాధుర్యమునఁ దేలు మధుపంబు వోవునే? మదనములకు నిర్మల మందాకినీ వీచికలఁ దూఁగు రాయంచ సనునె? తరంగిణులకు లలిత రసాలపల్లవ ఖాది యై చొక్కు కోయిల సేరునే? కుటజములకుఁ బూర్ణేందు చంద్రికా స్ఫురిత చకోరక మరుగునే? సాంద్ర నీహారములకు |
|
| తే. |
అంబుజోదర దివ్య పాదారవింద చింతనామృత పానవిశేష మత్త చిత్త మేరీతి నితరంబుఁ జేరనేర్చు వినుతగుణశీల! మాటలు వేయునేల? |
150 |
| వ. |
అనిన విని రోషించి, రాజసేవకుం డైన పురోహితుండు ప్రహ్లాదుం జూచి, తిరస్కరించి యి ట్లనియె. |
151 |
| ఉ. |
పంచశర ద్వయస్కుఁడవు బాలుఁడ వించుక గాని లేవు భా షించెదు తర్కవాక్యములఁ జెప్పిన శాస్త్రములోని యర్థ మొ క్కించుక యైనఁ జెప్ప వసురేంద్రుని ముందట మాకు నౌదలల్‌ వంచుకొనంగఁ జేసితివి వైరి విభూషణ! వంశదూషణా! |
152 |
| చ. |
తనయుఁడు గాఁడు శాత్రవుఁడు దానవభర్తకు వీఁడు దైత్య చం దనవనమందుఁ గంటకయుత క్షితిజాతముభంగిఁ బుట్టినాఁ డనవరతంబు రాక్షసకులాంతకుఁ బ్రస్తుతి సేయుచుండు దం డనమునఁ గాని శిక్షలకు డాయఁడు పట్టుఁడు కొట్టుఁ డుద్ధతి\న్‌. |
153 |
| క. |
నీ పాపనిఁ జదివించెద నీ పాదము లాన యింక నిపుణతతోడం గోపింతుము దండింతుము కోపింపకుమయ్య! దనుజకుంజర వింటే! |
154 |
| వ. |
అని మఱియు, నా రాచపాపనికి వివిధోపాయంబులం పురోహితుండు వెఱపుఁ జూపుచు రాజసన్నిధిం బాపి, తోడుకొని పోయి యేకాంతంబున. |
155 |
| క. |
భార్గవనందనుఁ డతనికి మార్గము సెడకుండఁ బెక్కుమాఱులు నిచ్చల్‌ వర్గ త్రితయముఁ జెప్పె న నర్గళ మగు మతివిశేష మమర నరేంద్రా! |
156 |
| వ. |
మఱియు, గురుండు శిష్యునకు సామ దాన భేద దండోపాయంబు లన్నియు నెఱింగించి, నీతికోవిదుం డయ్యె నని నమ్మి నిశ్చయించి, తల్లికి నెఱింగించి, తల్లి చేత నలంకృతుం డైన కులదీపకు నవలోకించి. |
157 |
| ఉ. |
త్రిప్పకు మన్న మా మతము దీర్ఘము లైన త్రివర్గపాఠముల్‌ దప్పకు మన్న! నేఁడు మన దైత్యవరేణ్యుని మ్రోల నేము ము\న్‌ చెప్పినరీతి గాని మఱి సెప్పకు మన్న! విరోధి నీతుల\న్‌ విప్పకు మన్న! దుష్ట మగు విష్ణుచరిత్ర కథార్థ జాలముల్‌. |
158 |
| వ. | అని బుజ్జగించి, దానవేంద్రుని సన్నిధికిం దోడి తెచ్చిన. | 159 |
| సీ. |
అడు గడ్గునకు మాధవానుచింతన సుధామాధుర్యమున మేను మఱచువాని నంభోజగర్భాదు లభ్యసింపఁగలేని హరిభక్తి పుంభావ మైనవాని మాతృగర్భముఁ జొచ్చి మన్నది మొదలుగాఁ జిత్త మచ్యుతుమీఁదఁ జేర్చువాని నంకించి తనలోన నఖిల ప్రపంచంబు శ్రీవిష్ణుమయ మని చెలఁగువాని |
|
| తే. |
వినయ కారుణ్య బుద్ధివివేక లక్ష ణాది గుణముల కాటప ట్టయిన వాని శిష్యు బుధలోక సంభావ్యుఁ జీరి గురుఁడు ముందఱికి ద్రొబ్బి తండ్రికి మ్రొక్కు మనుచు. |
160 |
| క. |
శిక్షించితి మన్యము లగు పక్షంబులు మాని నీతిపారగుఁ డయ్యె\న్‌ రక్షోవంశాధీశ్వర! వీక్షింపుము నీ కుమారు విద్యాబలము\న్‌. |
161 |
| వ. |
అని పలికిన, శుక్రకుమారకు వచనంబు లాకర్ణించి, దానవేంద్రుండు దనకు దండ ప్రణామంబు చేసి నిలుచున్న కొడుకును దీవించి, బాహుదండంబులు సాఁచి, దిగ్గనం డగ్గఱం దిగిచి, పెద్ద తడవు గాఢాలింగనంబు సేసి, తన తొడ మీఁద నిడుకొని, చుంచు దువ్వి, చుబుకంబు పుణికి, చెక్కిలి ముద్దుకొని, శిరంబు మూర్కొని, ప్రేమాతిరేక సంజనిత బాష్పబిందు సందోహంబుల నతని వదనార విందంబుఁ దడపుచు, మందమధురాలాపంబుల ని ట్లనియె. |
162 |
| శా. |
చోద్యం బయ్యెడు నింతకాల మరిగెన్‌ శోధించి యే మేమి సం వేద్యాంశంబులు సెప్పిరో? గురువు లే వెంటం బఠింపించిరో? విద్యాసార మెఱుంగఁ గోరెద భవ ద్విజ్ఞాత శాస్త్రంబులోఁ బద్యం బొక్కటి చెప్పి సార్థముగఁ దాత్పర్యంబు భాషింపుమా! |
163 |
| శా. |
నిన్ను\న్‌ మెచ్చరు నీతిపాఠమహిమ న్నీతోడి దైత్యార్భకుల్‌ గన్నా రన్నియుఁ జెప్ప నేర్తురుగదా! గ్రంథార్థముల్‌ దక్షు లై యన్నా! యెన్నఁడు నీవు నీతిమతి వౌ దంచు\న్‌ మహావాంఛతో నున్నాఁడ న్ననుఁ గన్నతండ్రి! భవదీ యోత్కర్షముం జూపవే! |
164 |
| వ. | అనినం గన్నతండ్రికిఁ బ్రియనందనుం డైన ప్రహ్లాదుం డి ట్లనియె. | 165 |
| క. |
చదివించిరి నను గురువులు సదివితి ధర్మార్థముఖర శాస్త్రంబులు నేఁ జదివినవి గలవు పెక్కులు చదువులలో మర్మమెల్లఁ జదివితిఁ దండ్రీ! |
166 |
| మ. |
తనుహృద్భాషల సఖ్యము\న్‌ శ్రవణము\న్‌ దాసత్వము\న్‌ వందనా ర్చనముల్‌ సేవయు నాత్మలో నెఱుకయు\న్‌ సంకీర్తనల్‌ చింతనం బను నీ తొమ్మిది భక్తిమార్గముల సర్వాత్ము\న్‌ హరి న్నమ్మి స జ్జనుఁడై యుండుట భద్రమంచుఁ దలఁతు\న్‌ సత్యంబు దైత్యోత్తమా! |
167 |
| శా. |
అంధేందూదయముల్‌ మహాబధిర శంఖారావముల్‌ మూక స ద్గ్రంథాఖ్యాపనముల్‌ నపుంసక వధూకాంక్షల్‌ కృతఘ్నావళీ బంధుత్వంబులు భస్మ హవ్యములు లుబ్ధ ద్రవ్యముల్‌ క్రోడ స ద్గంధంబుల్‌ హరిభక్తి వర్జితుల రిక్త వ్యర్థ సంసారముల్‌. |
168 |
| సీ. |
కమలాక్షు నర్చించు కరములు కరములు శ్రీనాథు వర్ణించు జిహ్వ జిహ్వ సురరక్షకునిఁ జూచు చూడ్కులు చూడ్కులు శేషశాయికి మ్రొక్కు శిరము శిరము విష్ణు నాకర్ణించు వీనులు వీనులు మధువైరిఁ దవిలిన మనము మనము భగవంతు వలగొను పదములు పదములు పురుషోత్తముని మీఁది బుద్ధి బుద్ధి |
|
| తే. |
దేవదేవునిఁ జింతించు దినము దినము చక్రహస్తునిఁ బ్రకటించు చదువు చదువు కుంభినీధవుఁ జెప్పెడి గురుఁడు గురుఁడు దండ్రి! హరిఁ జేరు మనియెడి తండ్రి తండ్రి. |
169 |
| సీ. |
కంజాక్షునకుఁ గాని కాయంబు కాయమే? పవన గుంభిత చర్మభస్త్రి గాక వైకుంఠుఁ బొగడని వక్త్రంబు వక్త్రమే? ఢమఢమ ధ్వనితోడి ఢక్క గాక హరిపూజనము లేని హస్తంబు హస్తమే? తరుశాఖ నిర్మిత దర్వి గాక కమలేశుఁ జూడని కన్నులు కన్నులే? తనుకుడ్య జాల రంధ్రములు గాక |
|
| ఆ. |
చక్రిచింత లేని జన్మంబు జన్మమే? తరళ సలిల బుద్బుదంబు గాక విష్ణుభక్తి లేని విబుధుండు విబుధుఁడే? పాదయుగముతోడి పశువు గాక. |
170 |
| సీ. |
సంసారజీమూత సంఘంబు విచ్చునే? చక్రి దాస్యప్రభంజనము లేక తాపత్రయాభీల దావాగ్ను లాఱునే? విష్ణుసేవామృత వృష్టి లేక సర్వంకషాఘౌఘ జలరాసు లింకునే? హరి మనీషా బడబాగ్ని లేక ఘన విపద్గాఢాంధకారంబు లణఁగునే? పద్మాక్షు నుతి రవిప్రభలు లేక |
|
| తే. |
నిరుప మాపునరావృత్తి నిష్కళంక ముక్తినిధిఁ గానవచ్చునే? ముఖ్యమైన శార్ఙ్గి కోదండ చింతనాంజనము లేక తామరస గర్భునకు నైన దానవేంద్ర! |
171 |
| వ. |
అని యి వ్విధంబున వెఱపు మఱపు నెఱుంగక, యులుకు చెడి పలికెడు కొడుకు నుడువులు సెవులకు ములుకుల క్రియ నొదవినఁ, బెదవు లదరం గదురుచు, నదరిపడి, గురుసుతునిం గనుంగొని, విమత కథనంబులు గరపినాఁడ వని దానవేంద్రుం డి ట్లనియె. |
172 |
| చ. |
పటుతర నీతిశాస్త్రచయ పారగుఁ జేసెద నంచు బాలు నీ వటు గొనిపోయి వానికి ననర్హములైన విరోధి శాస్త్రముల్‌ కుటిలతఁ జెప్పినాఁడవు భృగుప్రవరుండ వటంచు నమ్మితిన్‌ గటకట! బ్రాహ్మణాకృతివి గాక యథార్థపు బ్రాహ్మణుండవే? |
173 |
| క. |
ధర్మేతర వర్తనులును దుర్మంత్రులు నైన జనుల దురితము లొందన్‌ మర్మములు గలఁచి కల్మష కర్ముల రోగములు వొందు కైవడి విప్రా! |
174 |
| వ. | అనిన రాజునకుం బురోహితుండిట్లనియె. | 175 |
| ఉ. |
తప్పులు లేవు మావలన దానవనాథ! విరోధిశాస్త్రముల్‌ సెప్పము క్రూరు లై పరులు సెప్పరు మీ చరణంబు లాన సు మ్మెప్పుడు మీ కుమారునకు నింతయు నైజమనీష యెవ్వరుం జెప్పెడిపాటి గాదు ప్రతిచింతఁ దలంపుము నేర్పు కైవడి\న్‌. |
176 |
| క. |
మిత్రులము పురోహితులము పాత్రుల మే మదియుఁ గాక భార్గవులము నీ పుత్రుని నిటువలెఁ జేయఁగ శత్రులమే? దైత్య జలధి చంద్రమ వింటే? |
177 |
| వ. | అనినం గురునందనుం గోపింపక దైత్యవల్లభుండు గొడుకు నవలోకించి యి ట్లనియె. | 178 |
| క. |
ఒజ్జలు సెప్పని యీ మతి మ జ్జాతుఁడ వైన నీకు మఱి యెవ్వరిచే నుజ్జాత మయ్యె బాలక! త జ్జనులం బేరుకొనుము తగ నామ్రోల\న్‌. |
179 |
| వ. | అనినఁ దండ్రికిఁ బ్రహ్లాదుం డిట్లనియె. | 180 |
| ఉ. |
అచ్చపుఁ జీఁకటిం బడి గృహవ్రతు లై విషయ ప్రవిష్టు లై చచ్చుచుఁ బుట్టుచున్‌ మఱలఁ జర్వితచర్వణు లైన వారికిం జెచ్చెరఁ బుట్టునే? పరులు సెప్పిన నైన నిజేచ్ఛ నైన నే మిచ్చిన నైనఁ గానలకు నేఁగిన నైన హరిప్రబోధముల్‌ |
181 |
| ఉ. |
కాననివాని నూఁతగొని కాననివాఁడు విశిష్ట వస్తువుల్‌ గాననిభంగిఁ గర్మములు గైకొని కొందఱు కర్మబద్ధు లై కానరు విష్ణుఁ గొంద ఱటఁ గందు రకించిన వైష్ణవాంఘ్రి సం స్థాన రజోఽభిషిక్తు లగు సంహృతకర్ములు దానవేశ్వరా! |
182 |
| శా. |
శోధింపంబడె సర్వశాస్త్రములు రక్షోనాథ! వె య్యేటికిన్‌ గాథల్‌ మాధవశేముషీ తరణి సాంగత్యంబునం గాక దు ర్మేధం దాఁటఁగ వచ్చునే? సుత వధూ మనోగ్రవాంఛా మద క్రోధోల్లోల విశాలసంసృతి మహా ఘోరామితాంభోనిధిన్‌. |
183 |
| వ. |
అని పలికిన కొడుకును ధిక్కరించి, మక్కువ సేయక, రక్కసులఱేఁడు దన తొడలపై నుండనీక గొబ్బున దిగఁద్రొబ్బి, నిబ్బరం బగు కోపంబు దీపింప, వేఁడి చూపుల మింట మంట లెగయ, మంత్రులం జూచి యి ట్లనియె. |
184 |
